Raport Delorsa
Ogólne ramy przyszłej unii gospodarczo-walutowej zostały nakreślone przez tak zwany Komitet Delorsa46, który składał się z niezależnych ekspertów oraz gubernatorów banków centralnych krajów Wspólnoty. Komitet Delorsa został powołany prze Rade Europejską47 obradującą w Hanowerze 28-28 czerwca 1988 roku. Powierzono mu zadanie opracowania raportu o możliwościach integracji gospodarczo-walutowej48. Raport Delorsa został opublikowany w kwietniu 1989 roku49. Zakładał on potrzebę powołania unii gospodarczej i walutowej, określał jej warunki, przedstawiał także etapy jej wprowadzania. Unia gospodarcza i walutowa, tworzyły by integralne części, a więc powinny być wprowadzane równocześnie.
Obszar walutowy, który tworzyłaby unia walutowa miał zapewniać:
pełną liberalizacje transakcji kapitałowych i całkowitą integracje rynku finansowego;
nieodwracalną i pełną wymienialność walut;
wyeliminowanie wahań kursów walutowych i usztywnienie tych kursów50.
Z powołaniem unii walutowej wiąże się wprowadzenie jednolitej polityki pieniężnej, ponieważ koordynacja wielu narodowych polityk pieniężnych byłaby niewystarczająca aby szybko reagować na sytuacje na rynku walutowym. Dlatego też odpowiedzialność za prowadzenie polityki walutowej Wspólnoty, spoczywałaby na nowej instytucji, jaką byłby Europejski Bank Centralny. Oczywiście państwa, które weszłyby do unii walutowej, musiałyby przelać na EBC swoje suwerenne uprawnienia związane z kształtowaniem polityki pieniężnej np. prawo do zmiany stóp procentowych. Europejski Bank Centralny miałby wyłączne prawo do emisji pieniądza, znajdującego się w obiegu Unijnym. Raport Delorsa uznał, że zastąpienie walut narodowych (po wcześniejszym stałym usztywnieniu ich kursów), jedną wspólną walutą, było by pożądane ze względów politycznych, ekonomicznych i psychologicznych51.
Niezbędnym warunkiem wprowadzenia unii walutowej, jest stworzenie unii gospodarczej. Powołanie unii gospodarczej wiąże się z czteroma warunkami które należy spełnić. Są to następujące warunki:
polityka konkurencji, musi być realizowana na szczeblu unijnym, aby zapobiec zakłóceniom w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego;
musi powstać jednolity rynek, na którym usługi, siła robocza, towary i kapitały mogłyby się swobodnie przemieszczać po całej Wspólnocie;
prowadzenie wspólnej polityki, która umożliwiłaby zmiany strukturalne w gospodarkach państw członkowskich i zapobiegłaby pogłębianiu się różnic w rozwoju regionalnym państw Wspólnoty;
zharmonizowanie polityki makroekonomicznej, a także określić reguły zobowiązujące kraje unii do unikania nadmiernego deficytu budżetowego, aby móc skutecznie realizować politykę antyinflacyjną.
Polityka konkurencji, musi być realizowana w taki sposób, aby dostęp do rynków Wspólnoty nie był ograniczony, a także tym aby funkcjonowanie rynku nie zostało zakłócone przez zachowanie publicznych i prywatnych podmiotów gospodarczych.
Polityka wspierania przemian strukturalnych w rejonach słabiej rozwiniętych, wynika z tego, że kraje należące do unii walutowej, utracą możliwość korygowania nierównowagi gospodarczej, poprzez zmianę kursu waluty, czyli możliwość dewaluacji waluty, aby poprawić konkurencyjność towarów danego kraju na rynkach międzynarodowych. Wprowadzenie jednej waluty, powoduje to, że transakcje handlowe między państwami unii, traktowane są jak transakcje wewnętrzne. Różnice w rozwoju państw unii znajdujące swe odbicie w saldzie bilansu płatniczego. W ramach unii walutowej mogłoby więc wystąpić załamanie gospodarcze państw o ujemnym bilansie płatniczym. Istnieje więc możliwość, że państwa słabsze gospodarczo, zażądałyby pomocy gospodarczej aby zapobiec pogarszaniu się ich stanu gospodarczego. Dlatego też potrzebna jest polityka przemian strukturalnych w rejonach słabiej rozwiniętych poprzez tworzenie nowych miejsc pracy i walkę z bezrobociem52.
Raport Delorsa uznał, że należy zharmonizować narodowe polityki makroekonomiczne, aby nie została podważona skuteczność jednolitej polityki pieniężnej, w dziedzinie utrzymania stabilności cen. Bez koordynacji makroekonomicznej, nie istniałaby możliwość określenia odpowiedniego powiązania polityki pieniężnej z budżetową. Raport Delorsa określa bardzo dokładnie reguły dotyczące wielkości i sposobu finansowania deficytów narodowych budżetów, związane jest to koniecznością zabezpieczenia się przed rozluźnieniem dyscypliny budżetowej prze władze państw Wspólnoty. Zbyt duży deficyt budżetowy w jednym kraju unii, prowadziłby do wzrostu stopy procentowej na całym obszarze Unii. Przyjęto także zasadę, że deficyt budżetowy nie może być pokrywany za pomocą kredytu z banku centralnego, w praktyce oznaczającym dodrukowanie pieniędzy. Saldo budżetowe w stosunku do produktu społecznego brutto poszczególnych państw europejskich przedstawia tabela nr 353.
Tabela nr 3. Saldo budżetowe wybranych państw europejskich.
-
Państwa 1989 1990 Belgia -6,1 -5,8 Dania -0,6 -1,3 Francja -1,4 -,13 Grecja -18,2 -18,0 Hiszpania -2,8 -3,1 Holandia -3,9 -4,1 Irlandia -2,4 -1,6 Luksemburg 3,4 3,6 Portugalia -5,1 -7,0 RFN 0,2 -4,0 Wielka Brytania 1,3 0,5 Włochy -10,2 -10,0 EWG -2,4 -3,6
Łatwo zauważyć brak skokowego kształtowania się deficytu budżetowego poszczególnych państw, co wskazuje na prawidłowe funkcjonowanie mechanizmów stabilizacji budżetów, zaproponowanych przez Komisje Delorsa.
Raport Delorsa wnioskował, by powstanie unii gospodarczej i walutowej odbywało się w trzech etapach54.
Etap pierwszy obejmował lata od lipca 1990 roku do końca 1993 roku. Zakładał on zakończenie budowy wspólnego rynku wewnętrznego, a także rynku finansowego, zniesienie ograniczeń w przepływie kapitałów, koordynacje polityk gospodarczych. W pierwszym etapie waluty wszystkich krajów musiałyby być objęte jednakowymi zasadami, stabilizacji kursów ESW. Ważnym zaleceniem było zharmonizowanie działania banków centralnych krajów członkowskich. Za konieczne uznano wynegocjowanie i ratyfikowanie poprawek do traktatu rzymskiego55. Nie chciano więc powtórzyć błędów związanych z realizacją Planu Wernera, którego bazą nie stał się wynegocjowany i ratyfikowany traktat międzynarodowy.
Etap drugi rozpocząłby się dopiero po wejściu u życie traktatu zawierającego poprawki. Etap drugi miał być etapem przejściowym i przygotowawczym do etapu trzeciego. Zakładał on kontynuacje działań na rzecz zbliżenia wyników gospodarczych państw Wspólnoty.
Etap trzeci oznaczałby fazę finalną tworzenia unii gospodarczej i walutowej56. Zakładano wprowadzenie nieodwracalnie usztywnionych kursów między walutami państw członkowskich i przekazaniem na szczebel Wspólnoty suwerennych kompetencji narodowych w sferze polityki monetarnej57. Oznaczało to także powołanie banku centralnego Wspólnoty, z wyłącznymi kompetencjami w sferze emisji nowego pieniądza.
Rada Europejska podczas szczytu w Madrycie w czerwcu 1989 roku podjęła decyzje, że etap pierwszy rozpocznie się 1 lipca 1990 roku. Nie określono jednak daty zakończenia etapu pierwszego ani nie określono terminów związanych z rozpoczęciem etapu drugiego i trzeciego. Wpłynęła na to postawa Wielkiej Brytanii, która opowiedziała się negatywnie w sprawie automatycznego przejścia do drugiego etapu.
W roku 1991 odbywała się Międzyrządowa Konferencja w sprawie unii gospodarczej i walutowej, której główną podstawą stał się Raport Delorsa, towarzyszyła im Międzyrządowa konferencje w sprawie unii politycznej. Konferencje te były ze sobą ściśle związane, ponieważ powstanie unii gospodarczej i walutowej, wymaga decyzji politycznej, zmusza także do powstania nowych instytucji unijnych, o szerokich uprawnieniach, a także do zwiększenia kompetencji istniejących już instytucji.
Finałem tych negocjacji stało się zatwierdzenie przez Rade Europejską, która obradowała z 9 na 10 grudnia 1991 w Maastricht, traktatu o Unii Europejskiej. Podpisanie traktatu nastąpiło 7 lutego w Maastricht. Wejście w życie traktatu o Unii Europejskiej nastąpiło 1 listopada 1993 roku.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.